వైశంపాయనుడిలా అన్నాడు - జనమేజయా! రాక్షసరాజు హిడింబుడు, తన సోదరి వెళ్ళి చాలా సేపు అయిందని భావించి ఆ చెట్టు నుండి క్రిందకు దిగి వేగంగా పాండవుల వైపు వచ్చాడు. (1)

హిడింబుడు ఎర్రని కళ్ళు, పెద్ద పెద్ద భుజాలు, నిక్కబొడుచుకొన్న జుట్టు కలిగి మేఘసమూహంలా నల్లని శరీరంతో ఉన్నాడు. వాడికోరలవాడు. అతని ఆకారం మిక్కిలి భయంకరంగా ఉంది. (2)

ఆవిధంగా వికృతమైన రూపంతో వచ్చిపడుతున్న హిడింబుని చూచి, భయపడి, హిడింబ భీమసేనునితో ఇలా అంది. (3)

ఈ దుర్మార్గుడు పురుష భక్షకుడు, చాళా కోపంతో వస్తున్నాడు. కనుక నీవు, నీ సోదరులు నేను చెప్పినట్లు చెయ్యండి. (4)

వీరా! నేను స్వేచ్ఛగా ఎక్కడికైనా వెళ్ళగలను. నాకు రాక్షసబలమున్నది. మీరందరూ నా నడుం మీద అక్కండి. మిమ్మల్ని ఆకాశమార్గంలో తీసుకుపోతాను. (5)

శత్రుమర్దనా! నిద్రిస్తున్న సోదరులను, తల్లిని మేల్కొలుపు. మీ అందరినీ తీసుకుని ఆకాశమార్గంలో వెళ్ళిపోతాను. (6)

భీముడన్నాడు. విశాలమైన పిరుదులున్నదానా! నీవు భయపడకు. నా ఎదుట ఈ రాక్షసుడు నిలబడలేడు. అందమైన నడుమున్నదానా! నీవు చూస్తుండగానే వీడిని చంపేస్తాను. (7)

పిరికిదానా! ఈ నీచరాక్షసుడు నాకు సరిజోడు కాడు. యుద్ధంలో నాతాకిడిని వీడే కాదు రాక్షసులందరూ కలిసినా సహించలేరు. (8)

కండలు తిరిగి గుండ్రంగా ఉన్న ఏనుగు తొండాల్లాంటి నా బాహువులు చూడు. కోటగడియల్లాంటి తొడలను చూడు. నా విశాలమైన వక్షఃస్థలాన్ని చూడు. (9)

సుందరీ! ఇంద్రుని పరాక్రమంలాంటి నాపరాక్రమాన్ని నేడు నీవు చూస్తావు. పెద్ద పిరుదులదానా! నన్ను కేవలం మనుష్యునిగా భావించి చిన్నచూపు చూడవద్దు. (10)

హిడింబ అన్నది. నరోత్తమా! దేవతారూపుడవు. నేను అవమానించను. కాని మనుష్యుల విషయంలో ఈ రాక్షసుడు హిడింబుడు ఎన్నోసార్లు తన ప్రతాపాన్ని చూపించాడు. (11)

వైశంపాయనుడన్నాడు. జనమేజయా! భీమసేనుడీ విధంగా మాట్లాడుతుండగా, ఆ మాటల్ని క్రుద్ధుడై, నరమాంస భక్షకుడైన హిడింబుడు విన్నాడు. (12)

హిడింబుడు తన సోదరి యొక్క మనుష్యరూపాన్ని చూశాడు. ఆమె కొప్పుతో పూలమాలను తురుముకొంది. ముఖం పూర్ణచంద్రుని లా వెలిగిపోతోంది. కనుబొమలు, ముక్కు, వాలుజడ చూడముచ్చటగా ఉన్నాయి. గోళ్ళు చర్మం ఎంతో మృదువుగా ఉన్నాయి. ఆమె అన్ని అలంకారాలనూ ధరించింది. సన్నని జిలుగు చీర ధరించింది. (13,14)

ఆ నరమాంసభక్షకుడు మిక్కిలి చక్కని మనుష్యరూపం ధరించిన హిడింబను చూసి భీముడిని కామిస్తున్నదని భావించి, మిక్కిలి కోపించాడు. (15)

జనమేజయా! హిడింబుడు తన సోదరి విషయంలో మిక్కిలి కోపించాడు. తన విశాలమైన కళ్ళను పైకెగరేశాడు. తర్వాత ఆమెతో ఇలా అన్నాడు. (16)

(ఆకలితో) భోజనం చెయ్యాలని కోరుకొంటున్న నాకు ఆటంకం కల్గిస్తున్న దుర్బుద్ధి ఎవరు? హిడింబా! కామంతో కళ్ళు మూసుకొన్న నీవు నా కోపానికి భయపడటం లేదా? (17)

దుర్మార్గులారా! మనుష్యుని కామించి, నాకు అపకారం చేస్తావా? మన పూర్వీకులైన రాక్షసశ్రేష్ఠులందరికీ నీ వల్ల అపకీర్తి వచ్చింది. నీవు పరమ నీచురాలివి. (18)

ఈ మానవనమాత్రుల్ని ఆశ్రయించుకుని, నాకు గొప్ప అపకారం తలపెట్టావు. హిడింబా! వారందరినీ నీతోపాటు ఇప్పుడే చపేస్తాను. (19)

హిడింబతో ఇలా చెప్పి, ఎర్రని చూపులతో హిడింబుడు పళ్ళు పటపట కొరుకుతూ హిడింబతో సహా అందరినీ చంపటానికి బయల్దేరాడు. (20)

తనమీదకు వస్తున్న హిడింబుని చూసి, పరాక్రమశాలి భీముడు 'నిలబడరా నిలబడు' అంటూ హిడింబుని వారించాడు. (21)

వైశంపాయనుడన్నాడు. సోదరిపట్ల మిక్కిలి కోపించిన రాక్షసుని చూసి, భీమసేనుడు పరిహాస మాడుతున్నట్లు ఇలా అన్నాడు. (22)

దుర్మార్గుడా! నరభక్షక! హిడింబా! హాయిగా నిద్రపోతున్న వీరితో నీకేం పని? నా మీద నీ ప్రతాపం చూపించు. (23)

హిడింబా! నీ ప్రతాపం నా మీదే చూపించు. స్త్రీ ని చంపటం భావ్యం కాదు. అందునా ఈమె చేసిన అపకారం లేదు. ఈ అపకారం పరులు చేసింది. (24)

ఈ బాలిక హిడింబ తన వశంలో లేదు. నన్ను ఇప్పుడు కామిస్తోంది. ఈమె శరీరం లోపల సంచరించే అనంగుని చేత (మదనునిచే) ప్రేరేపింపబడింది. (25)

దుర్మార్గుడా! రాక్షసులకు అపకీర్తిని తెచ్చేవాడా! ఈమె నీసోదరి. నీవు పంపబట్టే ఈమె నావద్దకు వచ్చింది. ఈపిరికిది నారూపాన్ని చూసి నన్ను కామిస్తోంది. ఈమె నీకేమీ అపకారం చెయ్యలేదు. మన్మథుడు అపకారం చేస్తే ఈమెను నిందించటం తగదు. (26,27)

దురాత్మా! నేను ఎట్టఎదుట నిలిచి ఉండగా, స్త్రీని చంపటం తగదు. నరభక్షకా! నాఒక్కడితో నీవొక్కడివే తలపడు. ద్వంద్వయుద్ధం చేద్దాం (28)

నేడు నేనొక్కడనే నిన్ను యమలోకానికి పంపిస్తాను. బలమైన ఏనుగుపాదంతో తొక్కబడినట్లు నాబలంచే పిండి చేయబడిన నీశిరస్సు ముక్కముక్కలైపోతుంది. (29)

ఈ రోజు యుద్ధరంగంలో నాచే చంపబడిన నీశరీరావయవాలను గద్దలు, డేగలు, నక్కలు పరమానందంతో స్వీకరిస్తాయి. (30)

పూర్వం మానవులను నిత్యం భుజిస్తూ ఉండే నీవు అపవిత్రం చేసిన ఈ అరణ్యాన్ని, క్షణకాలంలో రాక్షసరహితం చేస్తాను. (31)

రాక్షసుడా! పర్వతంలాంటి గొప్ప ఏనుగును సింహం చీల్చి చెండాడినట్లు, నా చేత ఎన్నోసార్లు పొర్లించబడే నీశరీరాన్ని నీ సోదరి చూస్తుంది. (32)

దుష్టరాక్షసా! నేను నిన్ను చంపగానే ఏమాత్రం భయాందోళనలు లేకుండా ఆటవికులందరూ ఈ వనంలో సుఖంగా సంచరిస్తారు. (33)

హిడింబుడన్నాడు. ఓరిమానవా! అనవసరంగా అరుస్తా వెందుకు? నీవు చెప్పిందంతా చేసి చూపించు, అప్పుడు పొగడుకుందువుగాని, ఆలస్యం చెయ్యకు. (34)

దుర్మతీ! నీవు బలవంతుడ ననుకొంటున్నావు. పరాక్రమవంతుడి ననుకొంటున్నావు. నాతో యుద్ధం చేసి ఎవరు బలాధికులో తెలుసుకొంటావు. వీరెవ్వరినీ నేను ముందుగా చంపను. వీళ్ళు హాయిగా నిద్రపోవచ్చు. పరుషంగా మాట్లాడే నిన్నే ముందుగా నేడు చంపుతాను. నీ శరీరాన్నుండి రక్తాన్ని త్రాగి, ఆపై వీళ్ళందర్నీ చంపుతాను. ఆ తర్వాత నాకు అపకారం చేసిన ఈ హిడింబను సంహరిస్తాను. (35-37)

దురాత్మా! నేను ఎట్టఎదుట నిలిచి ఉండగా, స్త్రీని చంపటం తగదు. నరభక్షకా! నాఒక్కడితో నీవొక్కడివే తలపడు. ద్వంద్వయుద్ధం చేద్దాం (28)

నేడు నేనొక్కడనే నిన్ను యమలోకానికి పంపిస్తాను. బలమైన ఏనుగుపాదంతో తొక్కబడినట్లు నాబలంచే పిండి చేయబడిన నీశిరస్సు ముక్కముక్కలైపోతుంది. (29)

ఈ రోజు యుద్ధరంగంలో నాచే చంపబడిన నీశరీరావయవాలను గద్దలు, డేగలు, నక్కలు పరమానందంతో స్వీకరిస్తాయి. (30)

పూర్వం మానవులను నిత్యం భుజిస్తూ ఉండే నీవు అపవిత్రం చేసిన ఈ అరణ్యాన్ని, క్షణకాలంలో రాక్షసరహితం చేస్తాను. (31)

రాక్షసుడా! పర్వతంలాంటి గొప్ప ఏనుగును సింహం చీల్చి చెండాడినట్లు, నా చేత ఎన్నోసార్లు పొర్లించబడే నీశరీరాన్ని నీ సోదరి చూస్తుంది. (32)

దుష్టరాక్షసా! నేను నిన్ను చంపగానే ఏమాత్రం భయాందోళనలు లేకుండా ఆటవికులందరూ ఈ వనంలో సుఖంగా సంచరిస్తారు. (33)

హిడింబుడన్నాడు. ఓరిమానవా! అనవసరంగా అరుస్తా వెందుకు? నీవు చెప్పిందంతా చేసి చూపించు, అప్పుడు పొగడుకుందువుగాని, ఆలస్యం చెయ్యకు. (34)

దుర్మతీ! నీవు బలవంతుడ ననుకొంటున్నావు. పరాక్రమవంతుడి ననుకొంటున్నావు. నాతో యుద్ధం చేసి ఎవరు బలాధికులో తెలుసుకొంటావు. వీరెవ్వరినీ నేను ముందుగా చంపను. వీళ్ళు హాయిగా నిద్రపోవచ్చు. పరుషంగా మాట్లాడే నిన్నే ముందుగా నేడు చంపుతాను. నీ శరీరాన్నుండి రక్తాన్ని త్రాగి, ఆపై వీళ్ళందర్నీ చంపుతాను. ఆ తర్వాత నాకు అపకారం చేసిన ఈ హిడింబను సంహరిస్తాను. (35-37)

వైశంపాయనుడన్నాడు. రాజా! ఇలా అంటూనే ఆ మనుష్యభక్షకుడు హిడింబుడు తన చేయి పైకెత్తి, కోపంతో శత్రుమర్దనుడైన భీమసేనుని మీదకు దూసుకొని వచ్చాడు. (38)

అలా వేగంగా మీదకు వస్తున్న హిడింబుని చేతిని, భయంకరమైన పరాక్రమం కల భీమసేనుడు నవ్వుతూ హేలగా పట్టుకొన్నాడు. (39)

భీముడు గుంజుకొంటున్న ఆరాక్షసుని బలంగా లాగాడు. సింహం చిన్న జింకను లాగుకొని వెళ్లినట్లు హిడింబుని ఎనిమిది ధనుస్సుల దూరానికి (20 హస్తాలు) ఈడ్చుకొనిపోయాడు. (40)

భీముని చేత బలంగా బాధింపబడిన ఆరాక్షసుడు కోపించాడు. వెంటనే భీమసేనుని పట్టుకుని భయంకరంగా గర్జించాడు. (41)

సుఖంగా నిద్రించిన సోదరులకు, శబ్దం చేస్తే నిద్రాభంగం కలుగుతుందని భావించి, మహాబలుడైన భీమసేనుడు మళ్ళీ హిడింబుని దూరంగా విసిరికొట్టాడు. (42)

హిడింబుడు, భీమసేనుడు ఒకరినొకరు బలంగా విసురుకొన్నారు. పరస్పరం కలియబడ్డారు. గొప్ప పరాక్రమం ప్రదర్శించారు. (43)

అరవై ఏళ్ళ వయస్సున్న మతగజాల్లా వారిద్దరూ ఒకరితో ఒకరు తలబడ్డారు. చెట్లను విరగ్గొట్టారు. తీగలను లాగి పారేశారు (44)

భీమసేన హిడింబులకు ఘోరమైన యుద్ధం జరిగింది. చెట్లను పెకలించి వేగంగా ఒకరి మీద ఒకరు విసురుకొన్నారు. అంతటా ఉన్న లతా సమూహాలను తమ పాదాలతో, తొడలతో అణగద్రొక్కారు. ఆ సమయంలో వచ్చిన పెద్ద పెద్ద శబ్దాలతో మృగాలను పక్షులను భయపెట్టారు. వారిద్దరూ బలవంతులే. ఇద్దరూ మదించినవారే! ఇద్దరూ పరస్పరం చంపుకోవాలనుకొంటున్నవారే. ఒకసారి చేతులను మరొకసారి తొడలను పరస్పరం పీడించుకొన్నారు. ఒకరినొకరు పడదోసుకొన్నారు. ఇద్దరూ సింహనాదాలు చేస్తూ, రాళ్ళతో కొట్టుకొన్నట్లు నొప్పించే ప్రహారాలతో ఒకరినొకరు హింసించుకొన్నారు. పరస్పరం కలియబడ్డారు. మళ్ళీ దూరంగా విసురుకొంటున్నారు. ఆ యుద్ధం చాలా భయంకరంగా ఉంది.

వారిద్దరి పెద్దగర్జనలతో పాండవులు, కుంతి మేలుకొన్నారు. ఎదురుగా నిలబడి ఉన్న హిడింబను చూశారు. (45)

ఇది శ్రీమహాభారతమున ఆదిపర్వమున హిడింబవధ పర్వమను ఉపపర్వమున హిడింబయుద్ధమను నూట ఏబది రెండవ అధ్యాయము. (152)

(దాక్షిణాత్య అధికపాఠం 5 శ్లోకాలు కలుపుకొని 50 శ్లోకాలు)