ఉగ్రశ్రవసుడు చెపుతున్నాడు - తపోధనా! ఆ రాత్రి గడచిన తరువాత సూర్యుడు ఉదయించగానే ఆ ఇద్దరు అక్కాచెల్లెళ్లు కద్రూవినతలు తమ పందెములు నెగ్గించుకోడానికని మాత్సర్యంతో ఆ సముద్రతీరంలో ఉన్న ఉచ్చైశ్రవం అనే అశ్వరాజాన్ని చూడటానికి వెళ్లారు. (1,2)

కొంతదూరం వెళ్లాక అగాధమై హోరుమని శబ్దం చేస్తున్న సముద్రాన్ని వారిద్దరూ చూశారు. (3)

తిమింగిలాలు పెద్దపెద్ద చేపలు, మొసళ్లు, ఇంకా ఎన్నో వేల జల జంతువులతో మహాభయంకరంగా ఉన్న సముద్రాన్ని వారు చూశారు. (4)

వికృతాకారంలో ఉన్న అనేక భయంకర జలజంతువులతోను తాబేళ్లతోను, కూడి ఉన్న సముద్రం చేరడానికి వీలు కాని విధంగా ఉన్నది. (5)

ఆ సముద్రం సకలవిధ రత్నాలకు నిలయం. అది వరుణ దేవుని నివాస స్థానం. సర్పాలకు అది రమణీయమైన ఆలయం కూడా. (6)

అది బడబాగ్నికి స్థానం. రాక్షసులకు ఆ సముద్రం బంధువులాగ ఆశ్రయం ఇస్తున్నది. ఇతర జంతువులకు భయంకరంగా ఉన్నది. వీటికి నిలయం అది. (7)

ఆ సముద్రం ఎంతో పవిత్రమైనది. దివ్యమైనది కూడ. అమృతం పుట్టిన ఆ సముద్రజలం అద్భుతమైనది. దానికదే సాటిగదా! (8)

ఆ సముద్రం జలజంతువుల రౌద్రశబ్దాలతో భయంకరంగా ఉంది. అన్ని ప్రాణులకు భయాన్ని కలిగించే సుడులతో నిండి ఉంది. (9)

ఆ సముద్రం అలల ఉయ్యాలల వేగంతో మహాధ్వనితో క్షోభ కల్గిస్తున్నట్లుగా ఉన్నది. కదిలే కెరటాలు అనే హస్తాలతో నాట్యం చేస్తున్నట్లుగా ఉన్నది. (10)

చంద్రుని యొక్క వృద్ధి క్షయాల వలన మహోన్నత తరంగాలతో కూడి ఉన్నది ఆ సముద్రం. అందులో పాంచజన్యం అనే శంఖం ఉద్భవించింది. అది రత్నాలకు నిలయం. ఉత్తమమైనదీ సముద్రం. (11)

భూమిని సంతోషపెట్టడానికి శ్రీమన్నారాయణమూర్తి వరాహమూర్తియై భూమిని ఉద్ధరించేటప్పుడు ఆ సముద్రజలం అంతా క్షోభచెందినట్లుగా అయింది. (12)

నిరంతర జపతత్పరుడై బ్రహ్మర్షియైన అత్రిమహర్షి ఆ సముద్రం యొక్క లోతును తెలుసుకొనవలెనని నూరు సంవత్సరాలు ప్రయత్నించినప్పటికీ దాని అంతు చిక్కలేదు. అది పాతాళం చివరిదాకా వ్యాపించి ఉన్నది. (13)

శ్రీ మహావిష్ణువు యుగాంతకాలం నుండి యుగాదికాలం వరకు యోగ నిద్ర చేయడానికి శయనాగారంగా సేవచేసింది ఆ మహాసముద్రమే. (14)

ఇంద్రుని వజ్రాయుధం దాడికి భయపడిన మైనాక పర్వతానికి ఆ సముద్రం ఆశ్రయమిచ్చింది. దేవతలతో జరిగిన యుద్ధంలో భయపడి పారిపోయిన ఎందరో రాక్షసులకు అది ఆశ్రయం ఇచ్చింది. (15)

సముద్రం తనలో పుట్టిన బడబానలం అనే అగ్నిని జలరూప హవిస్సులతో సేవించింది. ఆ విధంగా అది ప్రపంచ కల్యాణానికి కారకమైంది. ఆ విధంగా ఎన్నో నదులకు పతియైన సముద్రం అగాధమైనది. అపారమైనది. ఊహింపరానంత విస్తీర్ణం కలది. (16)

వేలకొద్దీ నదులెన్నో పోటీపడినట్లు అభిసరిస్తున్నాయి ఆ సముద్రాన్ని. ఆ నదుల కెరటాలతో నృత్యం చేస్తున్నట్లు కనిపిస్తోంది ఆ సముద్రం. (17)

గంభీరంగా ఉంటూ, తిమింగలాలు మొసళ్లు మొదలైన భయంకర జంతువుల గర్జనలతో కూడి ఉంది. విశాలమై, ఆకాశం లాగా స్వచ్ఛంగా ఉంటూ, అనంతమైన అగాధంతో ప్రకాశిస్తున్న జలనిధిని కద్రూ వినతలు ఇద్దరూ చూశారు. (18)

ఇది శ్రీమహాభారతమున ఆదిపర్వమున ఆస్తీకపర్వమను ఉపపర్వమున సౌపర్ణోపాఖ్యానమను ఇరువది ఒకటవ అధ్యాయము. (21)