మార్కండేయుడు చెపుతున్నాడు - అనంతరం మాల్యవంత పర్వతం మీద లక్ష్మణుడు మొదలైన వారితో కూడి ఉన్న రామునివద్దకు సుగ్రీవుని ఆజ్ఞప్రకారం వానరశ్రేష్ఠులు చేరుకున్నారు. (1)

వాలియొక్క మామగారైన సుషేణుడు వేగవంతులైన వేయికోట్ల వానరులతో కూడి రాముని చేరుకున్నాడు. (2)

గజగవయులనే మహాపరాక్రమవంతులైన వానరముఖ్యులు ఒక్కొక్కరు వందకోట్ల వానరసైన్యంతో కూడి వేర్వేరుగా రావడం కనిపించింది. (3)

మహారాజా! గోలాంగుల జాతికి చెంది భయంకరంగా ఉండే గవాక్షుడనే వానరవీరుడు అరవై వేల కోట్ల వానర సైన్యంతో అట్టహాసంగా రావడం కనిపించింది. (4)

గంధమాదన పర్వతం మీదనే నివసించే గంధమాదనుడనే ప్రసిద్ధుడైన వానరుడు లక్షకోట్ల వానరవీరులతో చేరుకొన్నాడు. (5)

మేధావి అయిన పనసుడనే బలవంతుడయిన వానరుడు ఏభై ఏడుకోట్ల వానరసైన్యంతో చేరుకొన్నాడు. (6)

వానరులలో వృద్ధుడు, మిక్కిలి బలవంతుడు అయి శ్రీమాన్ దధిముఖుడనే వానరుడు గొప్ప సైన్యాన్ని తీసుకొనివచ్చాడు. (7)

నుదుటిపై ఊర్ధ్వపుండ్రాలు ధరించి; భయంకరమైన పరాక్రమం కల; నల్లని ఋక్షవీరులను లక్షకోట్లమందిని తీసుకొని జాంబవంతుడు రావడం కనిపించింది. (8)

మహారాజా! వీరే కాక ఇంకా ఇతరులైన అసంఖ్యాక వానరసేనానాయకులు వానరవీరులతో కలిసి రాముని పని మీద అక్కడకు చేరుకున్నారు. (9)

పర్వతశిఖరాలవంటి శరీరాలతో వారు సింహాల వలె గర్జిస్తూ అటు ఇటు పరుగులు తీస్తున్నారు. ఆ శబ్దం మహాభయంకరంగా వినిపిస్తోంది. (10)

వారిలో కొంతమంది పర్వతశిఖరాల వంటి శరీరాలు కలవారు, కొంతమంది అడవిదున్నల వంటి శరీరాలు కలవారు. శరత్కాలమేఘాలవలె తెల్లని శరీరాలు కలవారు కొందరున్నారు. కొంతమంది సిందూరం వలె ఎర్రనైన ముఖాలతో ఉన్నారు. (11)

ఆ వానరులు ఎగురుతూ, గంతులు వేస్తూ, దూకుతూ దుమ్మురేపుతూ అన్నివైపుల నుండి వచ్చి చేరుకున్నారు. (12)

ఆ వానరమహాసైన్యం మహాసముద్రంలా ఉంది. సుగ్రీవుని ఆజ్ఞపై వారికి ఆ పర్వతం చుట్టుపక్కలే నివాసం ఏర్పాటు చేయబడింది. (13)

ఆ వానరవీరులందరూ అన్నివైపుల నుండి వచ్చి చేరుకొన్న తరువాత ఒకరోజున శుభతిథి, శుభనక్షత్రం చూసుకొని మంచిముహూర్తంలో సుగ్రీవునితో కలిసి రాముడు సైన్యాన్ని వ్యూహప్రకారం నడిపిస్తూ లోకాలను తల్లక్రిందులు చేసేవాడిలా బయలుదేరాడు. (14,15)

ఆ సైన్యానికి ముందుభాగంలో మారుతాత్మజుడైన హనుమంతుడున్నాడు. వెనుకభాగాన్ని భయమంటే ఎరుగుని లక్ష్మణుడు రక్షిస్తున్నాడు. (16)

రామలక్ష్మణులు గోధాంగుళి త్రాణాలు ధరించి గ్రహాలతో కూడిన సూర్యచంద్రులవలె వానరసచివులతో కలిసి బయలుదేరాడు. (17)

మద్దిచెట్లు, తాటి చెట్లు, రాళ్లు ఆయుధాలుగా ధరించిన ఆ వానరసైన్యం సూర్యోదయసమయంలో పండిన పంట చేనులా ప్రకాశించింది. (18)

నలుడు, నీలుడు, అంగదుడు, క్రథుడు, మైందుడు, ద్వివిదుడు సంరక్షిస్తున్న ఆ మహాసైన్యం రాముని కార్యం నెరవేర్చడానికి బయలుదేరింది. (19)

ప్రశస్తమైన వివిధ కందమూలఫలాలు, తేనె నీరు లభించే; శుభకరమైన కొండ చరియలలో ఆగుతూ ఎటువంటి ఆటంకమూ లేకుండా ముందుకుసాగుతూ ఆ వానరసైన్యం లవణసాగరాన్ని చేరుకొంది. (20,21)

అనేక ధ్వజపతాకాలతో కూడిన ఆ సైన్యం రెండవ సాగరమూ అన్నట్లుంది. ఆ బలమంతా సాగరతీరంలోని వనం చేరుకొని అక్కడ డేరాలు వేసింది. (22)

పిమ్మట వానరయోధముఖ్యులమధ్య ఉన్న సుగ్రీవునితో ప్రాప్తకాలజ్ఞుడు అయిన దాశరథి ఇలా అన్నాడు. (23)

"ఈ సేన చూస్తే చాలా విస్తృతమైనది. సాగరమేమో తరింపశక్యం కానిది. ఈ దశలో సాగరం దాటడానికి ఏమైనా ఉపాయం ఉన్నదా? (24)

అప్పుడు మిక్కిలి గర్వించిన వానరులు కొంతమంది "మేము సముద్రం దాటగలము. కాని అది అందరికీ సాధ్యమయ్యేది కాదు" అన్నారు. (25)

కొంతమంది నౌకలతో దాటవచ్చని తమ నిశ్చయాన్ని ప్రకటించారు. కొంతమంది పడవలతో దాటవచ్చునన్నారు. కాని రాముడు వారందరినీ కాదని, వారిని సముదాయిస్తూ ఇలా అన్నాడు. (26)

వీరులారా! శతయోజనవిస్తారమైన జలనిధిని దాటడానికి వానరులందరూ సమర్థులు కారు. కాబట్టి మీరు చెప్పినది సర్వసమ్మతమైన నిర్ణయం కాదు. (27)

మనసేన చాలా విస్తారమైనది కనుక దానినంతటిని దాటించడానికి తగినన్ని నౌకలు మనవద్ద లేవు. (ఒకవేళ వర్తకుల వద్ద తీసుకోవచ్చు కదా అంటే) మావంటివారు వర్తకుల పనికి భంగం కలిగించేలా ఎలా నడచుకొంటారు? (28)

అంతేకాదు. మనది విశాలమైన సైన్యం కనుక అటు ఇటు విడిపోతే శత్రువు సమయం చూసి దెబ్బతీయవచ్చు. కాబట్టి పడవలు, తెప్పలు మొదలైన సాధనాలతో సముద్రాన్ని దాటడం నాకు ఇష్టం లేదు. (29)

నేను ఏదో ఒక ఉపాయంతో ఈ సముద్రాన్ని ఆరాధించడం మొదలుపెడతాను. ఈ తీరంలోనే ఉపవాసాన్ని పూని కదలకుండా పడుకుంటాను. అప్పుడు అతడే నాకు మార్గం చూపుతాడు. (30)

అతడు నాకు మార్గం చూపకపోతే అగ్నికంటె, వాయువు కంటె కూడా తీక్ష్ణమైన ఎదురులేని మహాదివ్యాస్త్రాలతో నేను అతనిని కాల్చివేస్తాను. (31)

అని పలికి రాఘవుడు లక్ష్మణునితో కలిసి ఆచమించి శాస్త్రానుసారంగా సముద్రతీరంలో దర్భశయనం మీద కదలకుండా పడుకొన్నాడు. (32)

సమస్త నదీనదాలకు స్వామి అయిన సాగరుడు జలచరాలతో కూడి స్వప్నంలో రాఘవునికి సాక్షాత్కరించాడు. (33)

అతడు వందలకొద్దీ రత్న నిధులతో ఆవరింపబడి ఉన్నాడు. "కౌసల్యానందనా!" అని అతనిని సంబోధించి మధురమైన వాక్కులతో ఇలా అన్నాడు. (34)

పురుషోత్తమా! (సగరకుమారుల వలన ఏర్పడ్డాను కాబట్టి), నేను కూడా ఇక్ష్వాకువంశీయుడనే. నీ జ్ఞాతి బంధువును. నేను నీకు ఇప్పుడేమి సహాయం చేయగలను? చెప్పు". అనగానే రాముడు అతనితో ఇలా అన్నాడు. (35)