నారదుడు అన్నాడు - యుధిష్ఠిరా! దేవర్షులు, సిద్ధులు, మహర్షులు ఆ హత్యాకాండను చూచి మిక్కిలి దుఃఖించారు. (1)

జితేంద్రియులు, జితక్రోధులు, ఆత్మజయం సాధించినవారు అందరూ కలిసి లోకులపై దయతో బ్రహ్మ యొక్క సత్యలోకానికి వెళ్ళారు. (2)

అక్కడకు చేరి దేవతాగణంతో, సిద్ధులతో, బ్రహ్మర్షి గణంతో పరివేష్టితుడైన బ్రహ్మను చూశారు. (3)

అక్కడ మహాదేవుడు, వాయుసహితుడైన అగ్ని, చంద్రుడు, సూర్యుడు, ఇంద్రుడు, బ్రహ్మమానసపుత్రులు, వైకానసులు, వాలఖిల్యులు, మరీచిపులు, తేజోగర్భులు మొదలయిన వారు ఉన్నారు. మహర్షులందరు వారివద్దకు పోయి దైన్యంతో బ్రహ్మతో సుందోపసుందుల వృత్తాంతాన్ని చెప్పారు. వారు చేసిన అకృత్యాలన్నీ వివరించారు. దేవతలు, మహర్షులు బ్రహ్మను కర్తవ్యోపదేశాన్ని కోరారు. వారి ప్రార్థనను విని బ్రహ్మ కొద్దిసేపు ఆలోచించాడు. వారి మరణాన్ని నిశ్చయించి విశ్వకర్మను పిలిపించాడు. (4-10)

మహాతపస్వి బ్రహ్మ విశ్వకర్మ వచ్చిన పిదప " నీవు సుందరస్త్రీని వారి వధకొరకు తయారు చేయు" మని ఆజ్ఞాపించాడు. (11)

పితామహునికి నమస్కరించి, ఆ మాటలను శిరసావహించి విశ్వకర్మ బాగా ఆలోచించి దివ్యమైన ఒక సుందరిని సృష్టించాడు. (12)

ముల్లోకాల్లో చరాచరాల్లో ఏపదార్థం శ్రేష్ఠమైందో దానిని తీసి విశ్వకర్మ ఆ సుందరిశరీరంలో కూర్చాడు. (13)

ఆ యువతి అవయవాల్లో రత్నాలనేకం చేర్చాడు. రత్నకిరణాలు వెదజల్లేటట్లు ఆ దేవరమణిని నిర్మించాడు. (14)

విశ్మకర్మచే విశ్వప్రయత్నంతో తయారు చేయబడిన ఆమె ముల్లోకాల్లోని నారీమణులలో సౌందర్యాల్లో సాటిలేనిదయింది. (15)

ఆమె శారీరంలో చూసేవారి దృష్టిని ఆకర్షించని రూపసంపద నువ్వుగింజంత అయినా లేదు. (16)

లక్ష్మి శరీరం దాల్చినట్లు ఆ కామరూపిణి సర్వప్రాణుల చూపులను, మనస్సులను ఆకర్షించింది. (17)

ఉత్తమరత్నాలను నువ్వుగింజ పరిమాణంలో తీసి నిర్మించటం చేత ఆమెకు బ్రహ్మ తిలోత్తమ అన్నపేరును నిశ్చయించాడు. (18)

తిలోత్తమ బ్రహ్మకు నమస్కరించి దోసిలిఘటించి పలికింది. ప్రజాపతీ! నాపై ఏకార్యభారాన్ని మోపదలచి ఈ శరీర నిర్మాణం చేయించావు? (19)

బ్రహ్మ పలికాడు - కల్యాణీ! తిలోత్తమా! నీవు సుందోపసుందుల వద్దకు పోయి ఆకర్షణీయమైన రూపంతో వారిని ప్రలోభపెట్టు. (20)

నిన్ను చూస్తుండగానే నీరూపసంపదను పొందాలి అనే కోరిక వారికి కలిగించు. వారికి పరస్పరం విరోధం ఏర్పడేట్లు చెయ్యి. (21)

నారదుడు అన్నాడు - ఆమె అంగీకరించి బ్రహ్మకు నమస్కరించి ప్రతిజ్ఞ చేసింది. అక్కడనున్న దేవతలకు ప్రదక్షిణం చేసింది. (22)

బ్రహ్మ దక్షిణానికి, శివుడు తూర్పుకు అభిముఖంగా ఆసీనులైనారు. దేవతలు ఉత్తరంగా కూర్చున్నారు. ఋషులు అన్నివైపులా ఆసీనులైనారు. (23)

తిలోత్తమ దెవసముదాయానికి ప్రదక్షిణం చేసేటప్పుడు ఇంద్రుడు, ఈశ్వరుడు తమతమ స్థానాలలో ధైర్యంగా ఆసీనులై ఉన్నారు. (24)

ఆమె శంకరుని దక్షినపార్శ్వానికి పోగా శంకరునికి ఆమెను చూడాలనిపించింది. ఆయనకు పద్మం వలె ప్రకాశించే వేరొక ముఖం ఏర్పడింది. (25)

వెనుక తిరిగేటప్పుడు పశ్చిమముఖం, ఉత్తరానికి పోయినప్పుడు ఉత్తరముఖం ఏర్పడినాయి. (26)

మహేంద్రునికి కూడ ముందు, వెనుక, ప్రక్కన అన్నివైపుల విశాలాలు, ఎర్రని కాంతులు గల వేయికన్నులు బహిర్గతం అయ్యాయి. (27)

పూర్వం స్థాణువైన శంకరుడు చతుర్ముఖుడు అయ్యాడు. బలుని చంపిన ఇంద్ర్రుడు సహస్రనేత్రు డయ్యాడు. (28)

అలా మహర్షులకు, దేవసంఘాలకు ఏవైపుకు తిలోత్తమ వెళ్ళుతున్నదో ఆ వైపునకు వారి వారి ముఖాలు తిరుగసాగాయి. (29)

అప్పుడు దేవాధిదేవుడైన బ్రహ్మను విడచి మహాత్ములైన దేవతలందరి చూపులు ఆమెశరీరంపై మరల మరల లగ్నం అయ్యాయి. (30)

ఆమె బయలుదేరగా రూపసంపదచే సుందోపసుందుల నాశనం జరిగిపోయినట్లు దేవతలు, ఋషులు భావించారు. (31)

లోకాల్ని సృజించే శీలం గల బ్రహ్మ ఆమె వెళ్ళిన పిదప దేవతలు, ఋషులు, మొదలైన వారిని వారి వారి ప్రదేశాలకు పంపాడు. (32)

ఇది శ్రీమహాభారతమున ఆదిపర్వమున విదురాగమన రాజ్యలంభపర్వమను

ఉపపర్వమున సుందోపసుందోపాఖ్యానమున తిలోత్తమాప్రస్థాపనమను రెండువందల పదియవ అధ్యాయము. (210)