శిశుపాలుడు అన్నాడు. కులం కళంకితం చేసిన భీష్మా! భయంకరమైన శపథాలతో/ నిందలతో రాజులందరినీ భయపెడుతున్నావు. పెద్దవాడవై ఉండి ఇటువంటి పనులు చేయటానికి నీవు ఎందుకు సిగ్గుపడటం లేదు? (1)

నపుంసకప్రవృత్తితో ఉన్న నీకు ఇలా అధర్మవాక్యాలు పలకడం తగినదే. పైగా మరో ఆశ్చర్యకరవిషయం ఏమంటే .... నీవు కురువంశంలో ఉత్తముడవు. (2)

ఒక నావకు మరో నావను కట్టినట్లు, ఒక గ్రుడ్డివాని వెనుక మరో గ్రుడ్డివాడు వెడుతున్నట్లు ఈ కౌరవులంతా నిన్ను ముందుంచుకొని నీవెంట పడుతున్నారు. (3)

పూతనను చంపిన దగ్గర నుండి కృష్ణుని పనులన్నీ గొప్పగా కీర్తిస్తున్నావు. అవి వింటే నా మనస్సు ఎంతో వ్యథ చెందుతోంది. (4)

గర్వితుడు, మూర్ఖుడూ అయిన కృష్ణుని ఇలా పొగడుతున్న నీ నాలుక ఇంకా నూరుముక్కలు ఎందుకు కాలేదా అని సందేహం! (5)

చిన్న పిల్లలు కూడా నిందింప దగినవాని విషయంలో జ్ఞానవృద్ధుడైన నీవు కూడా ఆ గోపాలకుని పొగడుతున్నావేమిటి? (6)

చిన్నతనంలో అతడు ఒకపక్షిని (బకాసురుని) చంపితే అందులో విచిత్రమేముంది? అలాగే ఒక అశ్వాన్ని (కేశిని), ఒక వృషభాన్ని (అరిష్టాసురుని) చంపితే అదేమయినా ఆశ్చర్యకరవిషయమా? (7)

చైతన్యం లేని కర్రముక్కలతో కూర్చిన బండిని కాలితో పడగొట్టితే భీష్మా! అదేమయినా అద్భుత కార్యమా? (8)

(జిల్లేడు చెట్ల వంటి రెండు అర్జున వృక్షాలు కృష్ణుడు పడగొట్టాడంటే అది ఆశ్చర్యకరమైన విషయమా? ఒకపామును చంపాడు కృష్ణుడు - ఇది కూడా ఆశ్చర్యమేనా?)

చీమల పుట్టంత గోవర్ధనమనే గుట్టను వారం రోజులు ఎత్తి పట్టుకొన్నాడు. అది నాకేమీ ఆశ్చర్యంగా అనిపించటం లేదు. (9)

భీష్మా! ఆటలాడుకొనేటప్పుడు కృష్ణుడు పర్వతం మీద కూర్చుని కాస్త ఎక్కువ అన్నమ్ తిన్నాడని నీవు చెపితే అది అందరికీ ఆశ్చర్యం కలిగిస్తోందేమో (కాని నాకేమీ ఆశ్చర్యం కలగటం లేదు.) (10)

బలవంతుడయిన కంసుని అన్నం తిన్నందువల్లనే కృష్ణుడు కంసుని చంపాడనేది పెద్ద ఆశ్చర్యకర విషయం కాదు. (11)

కురుకులాధమా! నీకు నిజంగా ఏధర్మమూ తెలియదని సజ్జనులు చెప్పుకొంటున్నారు - నీకీ విషయం తెలియదు. (12)

స్రీల మీద, ఆవుల మీద, బ్రాహ్మణుల మీద, అన్నం పెట్టిన వాని మీద, ఆశ్రయం ఇచ్చినవాడి మీద ఆయుధాలు ప్రయోగింపకూడదు. (13)

భీష్మా! సజ్జనులయిన ధార్మికులు ప్రజలకు సదా ఇలా బోధిస్తూ ఉంటారు. కాని నీ దగ్గర అదంతా అబద్ధమయినట్లు కనిపిస్తోంది. (14)

కౌరవాధమా! నా ఎదుట కృష్ణుని జ్ఞానవృద్ధుడనీ, వృద్ధుడనీ స్తుతిస్తున్నావు. నాకేదో తెలియనట్లు. (15)

భీష్మా! గోవులను చంపినవాడూ, స్త్రీలను చంపినవాడూ నీమాట వల్ల పూజింపబడుతున్నాడు. ఇటువంటివడు ఎలా పూజార్హుడవుతాడు? (16)

ఇతడే బుద్ధిమంతులలో ఉత్తముడనీ, లోకానికంతటికీ ప్రభువనీ, సర్వమూ కృష్ణుడే అనీ నీవు చెపుతున్న మాటలన్నీ నిశ్చయంగా అసత్యాలే. (17)

కథలు ఏవీ కథలు చెప్పేవానిని శాసించవు - అనగా చెప్పేవారి ఆచరించరు. స్వభావాన్నే అనుసరిస్తారు. భూలింగ పక్షిలాగా. (భూమి మిద పడుకొని ఉండే పక్షి ఇతరులకు "ఎన్నడూ సాహసం చెయ్యకండి" అని చెపుతూ ఉండేదిట - తాను మాత్రం సింహం నోట్లో మాంసాన్ని లాక్కునేది. అనగా తాను చెప్పినట్లు తానే ఆచరించేది కాదు. భీష్ముడూ అటువంటివాడే అని భావం.) (18)

నీ ఈ స్వభావం చాలా నీచమయింది. సందేహం లేదు. చాలా పాపమయింది. పాండవుల స్వభావం కూడా అంతె. (19)

అధర్మపరుడవయిన నీవు ఆ పాండవులకు ధర్మజ్ఞుడవు. కృష్ణుడు పూజనీయుడని నీవు చెప్పుతున్నావు. అందుచేత వారూ అటువంటివారే. (20)

జ్ఞానులలో ఉత్తముడయిన ఈ ధర్మరాజు కూడా ఎలా అయ్యాడో చూడు. ధర్మమెరిగిన ఇతడు నీ వల్ల ఎలా అయ్యాడో చూడు. (21)

నీకు ధర్మం తెలిస్తే, నీబుద్ధి ఉత్తమమయినదయితే మరొకనిని కోరిన ధర్మజ్ఞురాలయిన కన్యక అంబను తెలివిగలవాడననుకొనే నీవు ఎలా అపహరించావు? (22)

భీష్మా! నీవపహరించిన కన్యను నీ తమ్ముడు విచిత్రవీర్యుడు ఎందుకు వివాహం చేసుకోలేదో తెలుసా? అతడు సన్మార్గవర్తి కాబట్టి. (23)

చాలాపండితుడ ననుకొంటున్న నీవు నీతమ్ముని క్షేత్రాల్లో మరొకరిచేత సంతానం పొందావు. ఇంకా నీవు సన్మార్గవర్తి ననుకొంటున్నావు. (24)

నీకసలు ధర్మం ఎక్కడుంది? ఈ బ్రహ్మచర్యం వృథా. నీ వీ బ్రహ్మచర్యం అజ్ఞానంతోనో నంపుసకత్వంతోనో మోస్తున్నావు - ఇది నిస్సందేహం. (25)

ధర్మజ్ఞా! భీష్మా! నీలో ఎప్పుడూ అటువంటి ధార్మికమైన ఉన్నతిని చూడలేదు. నీవెన్నడూ పెద్దలను సేవించలేదు. అందుకే ఇలా చెపుతున్నావు ధర్మం. (26)

భూరిదక్షిణలిచ్చి యజ్ఞాలు చెయ్యడం, వేదాలు అధ్యయనం చెయ్యడం, ఇవన్నీ సంతానప్రాప్తిలో 16 వ వంతు ఫలాన్ని కూడా ఇవ్వవు. (27)

భీష్మా! ఎన్నో వ్రతాలతో, ఉపవాసాలతో పొందిన పుణ్యం ఎదయినా సంతానం లేనివానికి నిష్ఫలమే అవుతుంది. (28)

అందుచేత అపత్యంలేని ముసలివాడివి, వ్యర్థధర్మాలు అనుసరిస్తున్నావు. నివు హంసలాగా జ్ఞాతులచేత వధింపబడతావు. (29)

ఇలా అని జ్ఞానులు చెప్పే వారు పూర్వం. అదేమిటో పూర్తిగా చెపుతాను. విను. (30)

భీష్మా! పూర్వం సముద్ర తీరంలో ఒక ముసలి హంస ఉండేది. ధర్మం చెప్పేది. వ్యతిరేకంగా చేసేది. 'ధర్మం ఆచరించండి - అధర్మం చేయకండి' అని బోధించేది. సత్యవాదులయిన పక్షులు ఆ మాటలు వినేవి. (31,32)

సముద్రంలో తిరిగే పక్షులు ఈ హంస చెప్పే ధర్మాలు వినటానికి వచ్చి దానికి ఆహారం ఇచ్చేవి. (33)

ఆ పక్షులు తమ గుడ్లను అన్నిటిని హంస దగ్గర భద్రంగా పెట్టి సముద్రంలోకి వెళ్లిపోయేవి. రోజూ ఈ పాపి హంస వారి గుడ్లను తినివేసేది. (34)

పక్షులు ఆదమరచి ఉంటే హంస మాత్రం అప్రమత్తంగా ఉండి గుడ్లను భక్షించేది. రోజురోజుకు గుడ్లు తరిగిపోతుంటే ఆ పక్షుల్లో చాలా తెలివి కల పక్షి ఒకటి హంసను అనుమానించింది. ఒక రోజున హంస గుడ్లు తింటుండగా చూసింది. (35)

హంస చేసే ఈ పాపపుపని ఆ పక్షి అన్నిటికీ చెప్పింది. పక్షులన్నీ చాలా దుఃఖించాయి. (36)

తరువాత ఆ పక్షులన్నీ ప్రత్యక్షంగా హంసచేసే పాపకృత్యం చూసి, మిథ్యాప్రవర్తన కల ఆ హంసను చంపివేశాయి. (37)

భీష్మా! పక్షులు హంసను చంపినట్లుగా ఈ రాజులంతా కోపంతో అధర్మపరుడవయిన నిన్ను వధిస్తారు. ఈ విషయమై పౌరాణికులు ఈ గాథను కీర్తిస్తారు. అదేమిటో నీకు వివరిస్తాను. (38,39)

'హంసా! నీ అంతరాత్మ రాగాది దోషాలతో కూడి ఉంది. నీ ఈ గుడ్లను భక్షించే అని నీ మాటలకు సర్వధా విరుద్ధం.' (40)

ఇది శ్రీమహాభారతమున సభాపర్వమున శిశుపాలవధపర్వమను ఉపపర్వమున శిశుపాలవాక్యమను నలువది యొకటవ అధ్యాయము. (41)