బ్రాహ్మణోత్తమా! నీవల్ల నేను మా పూర్వికుల యొక్క గొప్ప జన్మవృత్తాంతాన్ని విన్నాను. ఈ వంశంలో రాజులు ఉదారులైనట్లుగా విన్నాను. (1)

కాని నాకిష్టమైన వారి వృత్తాంతం సంక్షిప్తంగా వినడం వల్ల నాకు తృప్తి కలగటం లేదు. అందువల్ల విస్తరంగా చెప్పు. దక్షప్రజాపతి, మనువు మొదలుకొని రాజుల జనన వృత్తాంతం మిక్కిలి పవిత్రమైంది. అది ఎవరికి ఆనందాన్ని కలిగించదు? (2,3)

ఉత్తమధర్మాలతో, గుణాలతో, గొప్పదనాలతో వృద్ధిచెంది, ఉత్తమమైన వీరి యొక్క కీర్తి మూడులోకాల యందు వ్యాపించింది. (4)

సద్గుణాలు, సామర్థ్యం, పరాక్రమం, తేజస్సు, బలం, ఉత్సాహం, కలిగి అమృత సమానమైన వారికథను ఆస్వాదిస్తూ తృప్తిని పొందలేకపోతున్నాను. (5)

వైశంపాయనుడిలా అన్నాడు - రాజా! మునుపు వ్యాసుడు చెప్పగా విన్న మీ వంశీయుల శుభప్రదమయిన జన్మవృత్తాంతాన్నంతా నేను నీకు చెపుతాను. సావధానంగా విను. (6)

దక్షుని వల్ల అదితి, అదితి వల్ల వివస్వంతుడు, వివస్వంతుని వల్ల మునువు, మనువు వల్ల ఇల, ఇల యందు పురూరవుడు, పూరురవుని వల్ల ఆయువు, ఆయువు వల్ల నహుషుడు, నహుషుని వల్ల యయాతి కలిగారు. యయాతికి ఇద్దరు భార్యలున్నారు. (7)

వారిలో మొదటిది శుక్రాచార్యుని కూతురు దేవయాని, రెండవది వృషపర్వుని కూతురు శర్మిష్ఠ. (8)

దేవయాని యదువును, తుర్వసువును కన్నది. వృషపర్వుని కూతురు శర్మిష్ఠ ద్రుహ్యువు, అనువు, పూరువులను కన్నది. (9)

అందు యదు సంతానము యాదవులు, పురుని సంతానము పౌరవులుగా ప్రసిద్ధి చెందారు. (10)

పూరుని భార్య కౌసల్య. ఆమె యందు జనమేజయుడు జన్మించాడు. అతడు మూడు అశ్వమేధయాగాలను, విశ్వజిద్యాగాన్ని చేసి వనానికి వెళ్లాడు. (11)

జనమేజయుడు మధువంశంలో పుట్టిన అనంతను వివాహం చేసుకొన్నాడు. అతనికి ఆమె యందు ప్రాచిన్వంతుడు జన్మించాడు. అతడు సూర్యోదయం లోపల తూర్పు దిక్కునంతా జయించాడు. అందువల్లనే అతడు ప్రాచిన్వంతుడయ్యాడు. (12)

ప్రాచిన్వంతుడు యదువంశీయురాలైన అశ్మకిని వివాహం చేసికొన్నాడు. అతనికి ఆమెయందు సంయాతి జన్మించాడు. (13)

సంయాతి దృషద్వంతుని కూతురయిన వరాంగిని వివాహం చేసికొన్నాడు. అతనికి ఆమె యందు అహంయాతి జన్మించాడు. (14)

అహంయాతి కృతవీర్యుని కూతురగు భానుమతిని వివాహం చేసికొన్నాడు. అతనికి ఆమెయందు సార్వభౌముడనే కొడుకు పుట్టాడు. (15)

సార్వభౌముడు కేకయరాజకుమారి సునందను జయించి అపహరించి వివాహం చేసికొన్నాడు. అతనికి ఆమెయందు జయత్సేనుడు జన్మించాడు. (16)

జయత్సేనుడు విదర్భరాజకుమారి సుశ్రవను వివాహం చేసికొన్నాడు. అతనికి ఆమె యందు అవాచీనుడు జన్మించాడు. (17)

అవాచీనుడు కూడ విదర్భరాజకుమారి మర్యాదను వివాహం చేసికొన్నాడు. అతనికి ఆంఎ యంధు అరిహుడు జన్మించాడు. (18)

అరిహుడు అంగదేశపు రాజకుమారిని వివాహమాడాడు. అతనికి ఆమె యందు మహాభౌముడు జన్మించాడు. (19)

మహాభౌముడు ప్రసేనజిత్తుకూతురైన సుయజ్ఞను వివాహమాడాడు. అతనికి ఆమెయందు అయుతనాయి జన్మించాడు. అతడు పదివేల (అయుత) పురుష మేధాలను చేశాడు. అందువల్లనే అయుతనాయి అయ్యాడు. (20)

దుహితరముపయేమే కామాం నామ

అయుతనాయి పృథుశ్రవసుని కూతురు కామ అనే ఆమెను వివాహమాడాడు. అతనికి ఆమె యందు అక్రోధనుడు జన్మించాడు. (21)

అతడు కళింగదేశపు కరంభను వివాహమాడాడు. అతనికి ఆమె యందు దేవాతిథి జన్మించాడు. (22)

దేవాతిథి విదేహరాజకుమారి మర్యాదను వివాహమాడాడు. అతనికి ఆమె యందు అరుహుడు జన్మించాడు. (23)

అరిహుడు అంగదేశపు రాజకుమారి సుదేవను వివాహమాడాడు. అతనికి ఆమె యందు ఋక్షుడనే పుత్రుడు జన్మించాడు. (24)

ఋక్షుడు తక్షకుని కూతురగు జ్వాలను వివాహమాడాడు. ఆమె యందు మతినారుడను పుత్రుడు జన్మించాడు. (25)

మతినారుడు సరస్వతీ నదీతీరంలో గుణసమన్వితమైన పన్నెండు సంవత్సరాల సత్రాన్ని చేశాడు. సత్త్రం పూర్తయ్యాక సరస్వతి అతనిని సమీపించి భర్తగా కోరింది. అతనికి ఆమె యందు తంసువనే పుత్రుడు జన్మించాడు. (26)

సరస్వతి మతినారునివల్ల తంసువను పుత్రుని కన్నది. తంసువు కాలింగియందు ఈలియను కుమారుని కన్నాడు. (27)

ఈలొ రథంతరియందు దుష్యంతుడు మున్నగు ఐదుగురు కొడుకులను కన్నాడు. (28)

దుష్యంతుడు విశ్వామిత్రుని కూతురయిన శకుంతలను వివాహమాడాడు. అతనికి ఆమె యందు భరతుడు జన్మించాడు. (29)

తల్లి సంరక్షించే తోలుతిత్తివంటిది. ఎవరివల్ల జన్మించాడీ ఆ తండ్రికే కొడుకౌతాడు పుట్టినవాడు. ఆ తండ్రే కొడుకుగా జన్మిస్తాడు. అందువల్ల దుష్యంతుని పుత్రునిగ భరించు. శకుంతలను అవమానించవద్దు. (30)

రాజా! గర్భాధానం చేసే తండ్రియే పుత్రునిరూపంలో జన్మిస్తాడు. పుత్రుడు తండ్రిని యమలోకం నుండి రక్షిస్తాడు. ఇతనిని గర్భాన ఉంచినవాడవు నీవు. శకుంతల నిజం పలికింది. (31)

అందువల్లనే ఇతడు భరతుడయ్యాడు. భరతుడు కాశీరాజు సర్వసేనుని కూతురు సునందను వివాహమాడాడు. అతనికి ఆమె యందు భుమన్యువు జన్మించాడు. (32)

భుమన్యువు దాశార్హుని కూతురైన విజయను వివాహమాడాడు. అతనికి ఆమె యందు సుహోత్రుడు జన్మించాడు. (33)

సుహోత్రుడు ఇక్ష్వాకురాజకుమారి సువర్ణను వివాహమాడాడు. అతనికి ఆమెయందు హస్తి జన్మించాడు. అతడే హాస్తినపురాన్ని స్థాపించాడు. ఇందువల్లనే దానికి హాస్తినపురమను పేరువచ్చింది. (34)

హస్తి త్రిగర్త రాజకుమారి యశోధరను వివాహమాడాడు. అతనికి ఆమె యందు వికుంఠనుడు జన్మించాడు. (35)

వికుంఠనుడు దశార్హవంశీయురాలయిన సుదేవను వివాహమాడాడు. అతనికి ఆమె యందు అజమీఢుడు జన్మించాడు. (36)

అజమీఢునికి కైకేయి, గాంధారి, విశాల, ఉక్ష అను భార్యలయందు నూట ఇరవై నలుగురు పుత్రులు జన్మించారు. వారంతా వేరు వేరు వంశకర్తలగు రాజులయ్యారు. వారిలో సంవరణుడు కురువంశ ప్రవర్తకుడు. (37)

సంవరణుడు వివస్వంతుని కూతురయిన తపతిని వివాహమాడాడు. అతనికి ఆమె యందు కురురాజు జన్మించాడు. (38)

కురురాజు దాశార్హుని కూతురు శుభాంగిని వివాహమాడాడు. అతనికి ఆమె యందు విదూరుడు జన్మించాడు. (39)

విదూరుడు మధువంశీయురాలు సంప్రియను వివాహమాడాడు. అతనికి ఆమె యందు అనశ్వుడు జన్మించాడు. (40)

అనశ్వుడు మగధదేశపు అమృతను వివాహమాడాడు. అతనికి ఆమె యందు పరిక్షిత్తు జన్మించాడు. (41)

పరిక్షిత్తు బాహుదరాజకుమారి సుయశను వివాహమాడాడు. అతనికి ఆమె యందు భీమసేనుడు జన్మించాడు. (42)

భీమసేనుడు కేకయరాజకుమారి కైకేయిని వివాహమాడాడు. అతనికి ఆమె యందు ప్రతిశ్రవుడు జన్మించాడు. (43)

ప్రతిశ్రవసుని మరోపేరు ప్రతీపుడు. అతడు శైబ్యరాజకుమారి సునందను వివాహమాడాడు. అతనికి ఆమె యందు దేవాపి, శాంతనుడు, బాహ్లీకుడనే వారు జన్మించారు. (44)

దేవాపి బాల్యంలోనే అరణ్యానికి వెళ్లాడు. శాంతనుడు రాజయ్యాడు. (45)

శాంతనుడు తన చేతులతో ఏ ముసలివానిని తాకినా అతడు మరల యువకుడై సుఖాన్ని పొందుతాడు. అందువల్లనే అతడు శాంతనుడయ్యాడు. (46)

శాంతనుడు భాగీరథియగు గంగను వివాహమాడాడు. అతనికి ఆమె యందు దేవవ్రతుడు జన్మించాడు. అతడే భీష్ముడుగా ప్రసిద్ధి చెందాడు. (47)

భీష్ముడు తండ్రికి ప్రియం చేయాలని సత్యవతితో తండ్రికి పెళ్ళిచేశాడు. ఆంఎను తల్లిగా గౌరవించాడు. ఆమెను గంధకాలి అని కూడా అంటారు. (48)

ద్వైపాయనోఽభవత్

ఆమెకు మునుపు కన్యగా ఉన్నప్పుడు పరాశరుని వల్ల ద్వైపాయనుడు జన్మించాడు. ఆంఎ యందు శాంతనునకు ఇద్దరు కుమారులు జన్మించారు. (49)

వారు విచిత్రవీర్యుడు, చిత్రాంగదుడు. వారింకా యౌవనవంతులు కాకుండానే గంధర్వుడు చిత్రాంగదుని చంపేశాడు. తరువాత విచిత్ర వీర్యుడు రాజయ్యాడు. (50)

విచిత్రవీర్యుడు కౌసల్యకు జన్మించిన అంబిక, అంబాలికలను వివాహం చేసికొన్నాడు. వీరిద్దరూ కాశీరాజు కూతుళ్లు. (51)

విచిత్రవీర్యుడు సంతానం పొందకుండానే మరణించాడు. అనంతరం సత్యవతి భరతవంశం విచ్ఛిన్నం కారాదని భవించింది. (52)

ఆమె ద్వైపాయనుడైన వ్యాసుని మనసా స్మరించింది. అతడు ఆమెకు ఆమెకు ఎదుట నిలిచి 'ఏమిచేయగలను' అని అడిగాడు. (53)

ఆమె అతనితో ఇలా అంది - 'నీ సోదరుడు విచిత్రవీర్యుడు సంతానం లేకుండానే స్వర్గానికి వెళ్లాడు. అతనికి నీవు చక్కని సంతానాన్ని కలిగించు. (54)

అతడు అట్లే అని ధృతరాష్ట్రుడు, పాండుడు, విదురుడు అని ముగ్గురు పుత్రులను కలిగించాడు. (55)

వారిలో ధృతరాష్ట్రస్య పుత్రాణాం చత్వారః ప్రధానా బభూవుః;

ఆ ధృతరాష్ట్రుని కుమారులలో దుర్యోధనుడు, దుఃశాసనుడు, వికర్ణుడు, చిత్రసేనుడనే నలుగురు ప్రధానమైనవారు. (57)

పాండురాజునకు పృథ అను పేరు గల కుంతి, మాద్రి అను ఇద్దరు స్త్రీ రత్నాలు భార్యలు. (58)

అటుపై పాండురాజు వనంలో వేటాడుతూ ఆడలేడితో లేడి రూపంలో సంగమిస్తున్న ఒక ఋషిని చూశాడు. అలా కామరసానంద తృప్తి చెందని ఆ మృగాన్ని బాణంతో చంపాడు. (59)

బాణంతో దెబ్బతిన్న ఆ ఋషి పాండురాజుతో ఇలా అన్నాడు - 'కామసుఖానందాన్ని పొందని కాముకక్రీడలో నున్న నన్ను ధర్మాన్ని ఆచరిస్తూ, కామసుకానందం తెలిసిన నీవు కొట్టినందువల్ల నీవు కూడ ఇటువంటి మిథునక్రీడావస్థలో ఉండి, కామసుఖానందాన్ని పొందకుండానే త్వరలోనే మరణిస్తావు.' అప్పటినుండి వివర్ణభావం పొంది పాండురాజు ఋషి శాపం తప్పించుకొనేందుకు భార్యలను (కలియడం మానేశాడు) సమీపించలేదు. వారితో ఇలా అన్నాడు. (60)

'నా మృగయా చాపల్యం వల్ల నేనిటువంటి స్థితిని పొందాను. సంతానం లేనివానికి పరలోకాలు లేవని నేను విన్నాను. అందువల్ల నీవు నా కొరకు పుత్రులను కను అని కుంతితో అన్నాడు. ఆమె అట్లే అని పుత్రులను కన్నది. ధర్మదేవుని వలన యుధిష్ఠిరుని, వాయువు వల్ల భీమసెనుని, ఇంద్రుని వలన అర్జునుని పొందింది. (61)

ఆమె పట్ల ఆనందించినవాడై పాండురాజు ఇలా అన్నాడు - 'ఈనీ సవతి సంతానం లేనట్టిది. ఈమెకు కూడ మంచి సంతానాన్ని కలిగించు.' అలాగే అని కుంతి తనవిద్యను మాద్రికి ఇచ్చింది. (62)

అశ్వినీదేవతల వలన మాద్రి నకుల సహదేవులను కన్నది. (63)

తత్రైనం చితాగ్నిస్థం మాద్రీ సమన్వారురోహ

అలంకరించుకొని ఉన్న మాద్రిని చూసి పాండురాజు ప్రీతితో సమీపించాడు. ఆమెను తాకగానే తనువు చాలించాడు. చితాగ్నిలోనున్న అతనిని మాద్రి అనుగమించింది. కుంతితో ఇలా చెప్పింది - 'ఈ కవలల విషయంలో అప్రమత్తంగా ఉండు' అని. (64,65)

అనంతరం తాపసులు పాండవులను కుంతితోబాటు హాస్తినాపురం తీసుకువచ్చి భీష్మవిదురులకు విన్నవించారు. అన్ని వర్ణాల వారికీ విన్నవించి, వారంతా చూస్తూండగానే తమ తపస్సుచే తాపసులు అంతర్ధానమయ్యారు. (66)

పూజ్యులైన ఆ మునుల వాక్యం విని ఆకాశం నుండి పూలవాన పడింది. దేవదుందుభులు మ్రోగాయి. (67)

ధృతరాష్ట్రాదులచే ఆదరింపబడిన పాండవులు తండ్రికి ధర్మబద్ధంగా ఔర్ధ్వదేహిక క్రియలు చేశారు. అక్కడ నివసిస్తున్నా పాండవులను బాల్యం నుండీ కూడ దుర్యోధనుడు సహింపలేకపోయాడు. (68)

నేకైరుపాయైరుద్ధర్తుం చ వ్యవసితః భావిత్వా చ్చార్థస్య

పాప స్వభావం గల దుర్యోధనుడు తన రాక్షసబుద్ధిని అనుసరించి అనేక ఉపాయాలతో పాండవులను బయటకి పంపడానికి ప్రయత్నించాడు. భవిష్యత్తులో జరగవలసి ఉన్నది జరుగుతుంది. అందువల్లే పాండవులను పైకి పంపడానికి వారు సమర్థులు కాలేదు. (69)

అనంతరం ధృతరాష్ట్రుడు ఏదో నెపంతో వారణావతానికి పాండవులను పంపాడు. వారు కూడా వెళ్ళడానికి ఇష్టపడ్డారు. (70)

అక్కడ కూడా లక్కయింటిలో పాండవులను దహించడానికి ప్రారంభించారు. కాని విదురుని సలహాతో ఆ పని వారికి శక్యంకాలేదు. (71)

అక్కడ నుండి దారిలో హిడింబుని చంపి ఏకచక్రపురానికి వెళ్లారు. (72)

అక్కడ కూడ ఏకచక్రపురంలో బకుడనే రాక్షసుని చంపి, పాంచాల నగరానికి వెళ్లారు. (73)

అక్కడ ద్రౌపదిని భార్యగా పొందారు. తమదేశానికి తిరిగివచ్చారు. (74)

నేర్పరులైన పుత్రులను కన్నారు. యుధిష్ఠిరుడు ప్రతి వింధ్యుని, భీమసేనుడు సుతసోముని, అర్జునుడు శ్రుతకీర్తిని, నకులుడు శతానీకుని, సహదేవుడు శ్రుతకర్మను కన్నారు. (75)

యుధిష్ఠిరుడుశిబిదేశపురాజయిన గోవాసనుని కూతురు దేవికను స్వయంవరంలో పొందాడు. ఆమె యందు అతనికి యౌధేయుడనే పుత్రుడు పుట్టాడు. (76)

భీమసేనుడు కూడ కాశీలో పరాక్రమంతో పొందదగిన బలంధర అనే ఆమెను వివాహం చేసికొన్నాడు. ఆమె యందు అతనికి సర్వగుడనే పుత్రుడు పుట్టాడు. (77)

అర్జునః ఖలు ద్వారవతీం గత్వా భగినీం వాసుదేవస్య

అర్జునుడు ద్వారవతికి వెళ్ళి మధురభాషిణి, ఽఆసుదేవుని సోదరి అయిన సుభద్రను వివాహమాడి క్షేమంగా తన దేశానికి తిరిగి వచ్చాడు. ఆమె యందు మిక్కిలి గుణసంపన్నుడు, వాసుదేవునికి ఇష్టుడూ అయిన అభిమన్యుడనే పుత్రుని కన్నాడు. (78)

నకులుడు చేదిదేశపు రాకుమారి కరేణుమతిని వివాహం చేసికొన్నాడు. ఆమె యందు నిరమిత్రుడనే పుత్రుని కన్నాడు. (79)

నామోపయేమే మద్రరాజస్య ద్యుతిమతో

సహదేవుడు కూడ మద్రరాజు ద్యుతిమంతుని కూతురు విజయను స్వయంవరంలో వివాహమాడాడు. ఆమె యందు సుహోత్రుడనే కుమారుడు పుట్టాడు. (80)

భీమసేనుడు ఇంతకు మునుపే హిడింబయందు రాక్షసుడైన ఘ్టోత్కచుడనే పుత్రుని కన్నాడు. (81)

ఈ పదకొండుగురు పాండవుల పుత్రులు, వీరిలో అభిమన్యుడు (కురు) వంశ కారకుడు. (82)

ఆ అభిమన్యుడు విరాటరాజు కూతురయిన ఉత్త్రను వివాహం చేసికొన్నాడు. ఆమె యందు అతనికి మృతశిశువు జన్మించింది. పురుషోత్తముడైన వాసుదేవుని ఆదేశానుసారం కుంతి ఆశిశువును తన ఒడిలోనికి తీసికొంది. శ్రీకృష్ణుడు 'ఆరునెలల గర్భమగు ఈ శిశువును నేను బ్రతికిస్తా' నని ఆమెను ఊరడించాడు. (83)

బలవీర్యపరాక్రమోఽకాల జాతోఽస్త్రాగ్నినా దగ్ధస్తేజసా

పరిక్షిత్ ఖలు మాద్రవతీం నామోపయెమే

బలవీర్యపరాక్రమాలు కలుగని, అకాలంలో పుట్టి, అస్త్రాగ్నిచే దహింపబడిన ఆ శిశువును పూజ్యుడగు శ్రీ కృష్ణుడు తనతేజస్సుచే బ్రతికించాడు. అలా అతనిని బ్రతికించి ఇలా చెప్పాడు - 'క్షీణించిన వంశంలో జన్మించిన ఇతడు పరిక్షిత్తు అనబడతాడు.' పరిక్షిత్తు నీ తల్లి ఐన మాద్రవతిని వివాహమాడాడు. అతనికామెయందు జనమేజయుడవైన నీవు జన్మించావు. (84,85)

నీకు వపుష్టమయందు శతానీకుడు, శంకుకర్ణుడను ఇరువురు పుత్రులు పుట్టారు. శతానీకునకు వైదేహియందు అశ్వమేధదత్తుడను కొడుకు జన్మించాడు. (86)

ఇది పూరునివంశం, ఫాండవుల వంశం కూడ చెప్పబడింది. ధన్యం, పుణ్యం, మిక్కిలి పవిత్రం అయిన ఈ వృత్తాంతం నియమవంతులైన బ్రాహ్మణులచేత,

స్వధర్మనిరతులూ ప్రజాపాలనతత్పురులూ అయిన క్షత్రియులచేత, వైశ్యులచేతనూ ఎల్లపుడూ వినదగింది. త్రివర్ణాలను సేవించే శ్రద్ధ గల శూద్రుల చేతనూ ఇది తెలియదగింది. (87)

పవిత్రమైన ఈ ఇతిహాసాన్ని పూర్తిగా ఇతరులకు వినిపించేవారు, ఇంద్రియ నిగ్రహం కల్గి, మాత్సర్యం లేక స్నేహశీలులై, వేద పరాయణులవుతారు - ఈ ఇతిహాసాన్ని విన్నవారు కూడా స్వర్గాన్ని, పుణ్యలోకాలను పొందుతారు. వారు దేవ్ బ్రాహ్మణ మనుష్యులకు ఎల్లపుడు గౌరవింపదగినవారు, పూజింపదగినవారూ కూడ. (88)

పూజ్యుడగు వ్యాసుడు చెప్పిన ఈ భారతం మిక్కిలి గొప్పది, పవిత్రమైనదీ. చతుర్వర్ణాలవారూ మత్సరం లేనివారై, స్నేహశీలురై, వేదసంపన్నులై ఈ భారతాన్ని వింటే వారుకూడ స్వర్గాన్ని జయించినవారౌతారు. వారు పుణ్యాత్ములు, కృతాకృతాలలో దుఃఖం లేనివారు అవుతారు. (89)

వేదాలతో సమానమైంది, పవిత్రమైంది, ఉత్తమమైంది, ధన్యమైంది, కీర్తిని కలిగించేది, ఆయువునిచ్చేది అయిన ఈ భారతాన్ని మనోనిగ్రహంతో వినాలి. (90)

ఇది శ్రీమహాభారతమున ఆదిపర్వమున సంభవపర్వమను ఉపపర్వమున పూరువంశానుకీర్తనమను తొంబది ఐదవ అధ్యాయము. (95)